efendim rivayete göre atatürk, 1926 yılında reşat nuri'yi çağırır ve der ki inkılaplarımızı halk nezdinde anlatacak, benimsetecek bir roman yaz. bunun üzerine reşat nuri sipariş kitabı olan yeşil gece'yi yazmaya koyulur.
yeşil rengi sembol bir renktir romanda. bütün kokuşmuş, paslanmış, köhnemiş, islami ilimler okutulan medreseleri temsil eder. ulu kişilerin, evliyaların kabirlerinde geceleri yanan yeşil kandillerin rengidir. reşat nuri roman boyunca medreselere, medreselere mollalarına, softalara çatar durur. mollaları, softaları çıkarları peşinde koşan, yobaz, gerici, cahil adamlar takımı olarak yansıtır. medreselerde verdikleri eğitim çağdışı, işlevini çoktan yitirmiş ve tamamen dünyevi çıkar sağlamak içindir. medreselerde bir çıkar hiyerarşisi vardır. mollalar kendi aralarında toplanan gelirleri bölüşürler. ramazan aylarında köylere cer toplamak için çekirge sürüleri gibi dağılırlar. halkı yönlendirme ve galeyana getirme konusunda ustadırlar. başları sıkıştıklarında bu taktiğe başvururlar. bütün bu takımın romandaki temsilcisi hafız eyüp'tür.
reaşt nuri'nin hafız eyüb'e karşı konumladığı kahramanımız ise öğretmen şahin bey'dir. şahin bey, medresede bir dönem eğitim görmüş, medresenin iç yüzünü bilen biridir. muallim okulunu bitirdikten sonra çekilen kur'a da herkes anadolu'dan kaçıp İstanbul'u isterken, o tersini yapar. kur'ası istanbul'a çıktığı halde becayiş yaparak sarıova beldesine gitmeyi kendine bir vazife görür. şahin bey, bir dönem eğitim gördüğü medreselerden rövanş peşindedir zira.
romanda iptidai(ilkokul) okullarla medreseler öğrenci kapma yarışı içerisindedirler. mollaların beldedeki siyasiler üzerinde nüfuzları vardır. memurlar mollaları karşılarına almaktan çekinirler. şahin bey ise tahmin edildiği gibi öyle değildir. mollalarla dalaşmaktan çekinmez. halkı aydınlatmayı yaşamının tek gayesi sayar. mollaların oyunlarını tek tek bozar. şahin bey, reşat nuri'nin de himmetiyle her şeyi bilmektedir netekim.
ne var ki yazarın da desteğini arkasına alan şahin öğretmen, bu savaştan mağlup çıkar. tüm çabalarına rağmen çıkarcı molla güruhunu yenemez. romanın sonunda ankara'ya doğru yola koyulur.
ne var ki yazarın da desteğini arkasına alan şahin öğretmen, bu savaştan mağlup çıkar. tüm çabalarına rağmen çıkarcı molla güruhunu yenemez. romanın sonunda ankara'ya doğru yola koyulur.
uzun lafın kısası; yeşil gece tezli bir romandır. belli bir ideolojiyi benimsetmek amacıyla kaleme alınmıştır. yeni kurulmaya başlanan ilkokulları medreselere, öğretmeni mollalara üstün kılmak gayesiyle yazılmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder